Đề bài: Phân tích bài thơ Sóng của Xuân Quỳnh
Bài làm
Nhà thơ Xuân Quỳnh là một nữ nhà thơ của hạnh phúc đời thường. Nội dung thơ của Xuân Quỳnh thường thể hiện khát khao tình yêu, gắn bó hết mình với cuộc sống hàng ngày. Văn thơ Việt Nam không có nhiều nhà thơ sáng tác về tình yêu chính vì vậy mà sự xuất hiện của Xuân Quỳnh cùng với những vần thơ ngọt ngào của bà khiến cho người ta cảm thấy thích thú. Xuân Quỳnh sáng tác rất nhiều và một trong những bài thơ tình hay nhất của bà đó chính là bài thơ Sóng. Nội dung bài thơ đã nói lên được khát khao yêu đương của người phụ nữ, đó là một khát khao mãnh liệt và sôi nổi.
Văn chương dù ở bất cứ thời kì nào thì có một chủ đề không bao giờ cũ đó chính là tình yêu. Đó là thứ cảm xúc trong mỗi con người và thật khó để lí giải bởi mỗi người lại có những cảm xúc khác nhau. Nếu như Xuân Diệu viết về sự khát khao được dâng hiến cho tình yêu thì Nguyễn Bính lại mơ màng về một tình yêu đồng nội. Còn với Xuân Quỳnh, bà bày tỏ khát vọng yêu đương một cách mãnh liệt. Bà mong mỏi một thứ tình yêu phong phú, phức tạp, sôi nổi. Tình yêu phải khiến con người ta rạo rực và nhớ mong.
Hình ảnh sóng trong bài thơ của Xuân Quỳnh là một hình ảnh ẩn dụ. Cái tôi trữ tình mơ mộng của tác giả đã hóa thân vào trong hình ảnh ấy. Vì vậy mà ta thấy sóng và em luôn song hành cùng với nhau, tuy hai mà lại là một. Với việc mượn hình tượng sóng, Xuân Quỳnh đã cho thấy một tình yêu mênh mông và một khát vọng tình yêu vĩnh hằng.
Bài thơ được mở đầu với một tâm hồn đang khao khát yêu đương, tìm đến với một tình yêu rộng lớn. Tình yêu vốn là điều khó hiểu, những con người đang yêu cũng phải trải qua nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau và nhà thơ đã miêu tả một cách rất cụ thể. Người con gái đang yêu họ phải trải qua nhiều trạng thái khác nhau giống như sóng biển, lúc thì dữ dội lúc lại dịu êm, lúc thì ồn ào khi lại lặng lẽ. Tâm trạng của người con gái đang yêu cũng như sóng, không chịu chấp nhận một tình yêu bình thường mà phải vươn tới cái lớn lao, mong muốn sự đồng điệu giữa hai tâm hồn. Từ đây, ta thấy một quan niệm mới mẻ trong tình yêu. Trước đây, người phụ nữ thường phải cam chịu và chấp nhận số phận nhưng giờ đây họ không như vậy nữa. Họ không còn nhẫn nhục mà sẵn sàng đi tìm cho mình một tình yêu đích thực. Cũng như sóng, nếu sông không hiểu nổi mình thì sóng sẽ tìm ra tận bể, tìm đến với cái cao rộng và bao dung.
Cái khát vọng tình yêu nó khiến cho trái tim con người trở nên rạo rực. Tình yêu, đó là khát vọng muôn đời của nhân loại, đặc biệt là của những người trẻ tuổi. Cũng như sóng trường tồn cùng với thời gian. Chẳng đợi tới bây giờ, từ ngàn đời xưa, con người đã tìm đến với tình yêu. Bất cứ ai cũng vậy, tình yêu trong họ là những khát vọng bồi hồi:
Ôi con sóng ngày xưa
Và ngày sau vẫn thế
Nỗi khát vọng tình yêu
Bồi hồi trong ngực trẻ
Tình yêu đến giống như một điều hết sức tự nhiên mà con người không thể nào lí giải nổi. Tình yêu không giống như những hiện tượng tâm lí thông thường. Nó bí ẩn hơn và không thể dùng lý lẽ thông thường để giải đáp. Như nhà thơ Xuân Diệu cũng từng có băn khoăn Làm sao cắt nghĩa được tình yêu. Giờ đây đến Xuân Quỳnh, nhà thơ cũng có gắng đi tìm nguồn gốc của tình yêu như đi tìm nguồn gốc của sóng:
Sóng bắt đầu từ gió
Gió bắt đầu từ đâu
Em cũng không biết nữa
Khi nào ta yêu nhau
Lời thổ lộ thật thà, chân thành của Xuân Quỳnh khiến người đọc càng thêm yêu mến. Yêu nhau, người ta thường nhớ nhau rất nhiều ngay cả khi vừa mới gặp nhau vài phút trước đây. Nhà thơ Xuân Quỳnh đã diễn tả nỗi nhớ ấy một cách khá mãnh liệt. Nỗi nhớ ấy thường trực ngay cả khi thức, khi ngủ. Nỗi nhớ ấy khiến cho con người ta trở nên cồn cào không yên. Nỗi nhớ ấy cuồn cuộn như sóng biển triền miên xô bờ. Xuân Quỳnh đã thể hiện nỗi nhớ ấy qua những câu thơ:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Hình tượng sóng và em đã song hành cùng với nhau, bồi đắp cho nhau để làm nổi bật lên tình yêu, khiến cho tình yêu ám ảnh con người đồng thời cũng thể hiện được lòng thủy chung vô hạn của một trái tim đang yêu. Hình tượng con sóng nhớ bờ tới mức ngày đêm không ngủ được dường như không đủ để diễn tả nỗi nhớ nên nhà thơ đã bộc lộ một cách cụ thể rằng Lòng em nhớ đến anh, Cả trong mơ còn thức. Nỗi nhớ ấy cứ cuộn trào trong lòng, len lỏi vào trong tiềm thức và xâm nhập vào trong những giấc mơ. Có thể thấy, tình yêu của người con gái vừa thiết tha, mãnh liệt, vừa trong sáng, giản dị lại vừa thủy chung, duy nhất. Xuân Quỳnh qua hình ảnh sóng và em đã nói lên một cách táo bạo khát vọng tình yêu mãnh liệt của mình.
Có được những vần thơ này có lẽ vì nhà thơ đã từng nếm trải đổ vỡ trong tình yêu. Tuy thế, bà vẫn luôn tha thiết yêu đời, vẫn ấp ủ trong mình những niềm tin yêu hi vọng vào một hạnh phúc trong tương lai. Nhà thơ tin rằng những tình yêu đích thực rồi cũng như sóng biển sẽ tới bờ dù gặp nhiều cách trở. Ý thức về thời gian, nhà thơ càng tăng thêm sự tin tưởng vào kết cục tốt đẹp của tình yêu:
Cuộc đời tuy dài thế
Năm tháng vẫn đi qua
Như biển kia dẫu rộng
Mây vẫn bay về xa
Bên cạnh việc thổ lộ trực tiếp, nhà thơ mượn hình tượng sóng để nói lên những suy nghĩ về tình yêu. Tình yêu là một cuộc hành trình dài khởi đầu là sự từ bỏ cái chật chội, nhỏ hẹp để tìm đến cái bao la hơn để mục đích cuối cùng vẫn là sống hết mình với tình yêu:
Làm sao được tan ra
Thành trăm con sóng nhỏ
Giữa biển lớn tình yêu
Để ngàn năm còn vỗ
Có thể thấy người con gái trong thơ Xuân Quỳnh đã muốn bứt ra khỏi những lo toan tính toán để có thể chìm trong bể lớn tình yêu. Phải là một tình yêu vĩ đại lắm thì người ta mới có thể mong ước được như vậy. Có được tình yêu là một hạnh phúc lớn trong cuộc đời vì vậy Xuân Quỳnh đã không ngần hại sống mãi trong tình yêu.
Bài thơ Sóng được viết theo thể thơ 5 chữ, tình cảm được nén chặt nhưng cũng ào lên mạnh mẽ như sóng vỗ. Bài thơ tiêu biểu cho tư tưởng và phong cách thơ của Xuân Quỳnh giai đoạn đầu. Giọng thơ Xuân Quỳnh sau này khi đã nếm trải nhiều cay đắng trong tình yêu đã không còn phơi phới bộc men say nữa. Thế nhưng cái khát vọng tình yêu và tồn tại mãi trong tình yêu vẫn luôn tồn tại trong thơ của bà.
Thu Thủy
